Inhoud
- Oudste rijst
- Rassen
- Bereidingswater
- Padi
- Rijstproducten
- Gezondheidseffecten
- Soorten rijst
- Hoe wordt rijst verbouwd
- Top 10 landen naar productie van rijst
Oudste rijst
Op grond van fytolietenonderzoek werd gecultiveerde rijst vastgesteld in sedimenten van de Oost-Chinese Zee, die waarschijnlijk door de Jangtsekiang werden aangevoerd. Met C14-datering werd een ouderdom van 13.900 cal. jaren BP vastgesteld, wat erop wijst dat deze cultivatie dateert uit het tamelijk warme en vochtige Allerød Interstadiaal. De fonolieten verdwenen tussen 13.000–10.000 jaar BP, wat overeenkomt met het koude Jonge Dryas stadiaal. Na 10.000 jaar BP verschenen ze weer. Men concludeerde dat het koudere klimaat de cultivatie onderbroken had.
Rassen
In Amerika worden overwegend rijstrassen verbouwd die een lange korrel geven. In België en Nederland wordt overwegend langkorrelige rijst gegeten. In Azië worden veel meer rijstrassen verbouwd die een korte korrel geven.
In Japan wordt een apart type sake-rijst verbouwd voor het maken van de hogere kwaliteiten sake. Deze rijst met een lange korrel wordt meer dan een meter hoog, heeft een zwaar oor (de top waar de rijstkorrels in zitten, de pluim en wordt handmatig geoogst.
Afhankelijk van de soort zetmeel in de korrel is er gewone rijst en kleefrijst. Kleefrijst bevat veel meer amylopectine dan gewone rijst, die meer amylose bevat. Deze kleefrijst ziet er witter uit dan gewone rijst en kleeft na bereiding. Er zijn rassen die geschikt zijn voor de zogenaamde natte rijstteelt, en rassen die geschikt zijn voor de droge rijstteelt. Bij de natte rijstteelt worden de velden onder water gezet zoals in sawa’s. De voornaamste functie van het onder water zetten is onkruidbestrijding.
Bereidingswater
Bereide rijst bevat veel van het water waarin het bereid is, de samenstelling van dat water heeft invloed op de kwaliteit van de gekookte rijst. De hoeveelheid droge stof in het water is van invloed op het oplossingsvermogen. Hard water, met een hoge pH, zal minder eenvoudig de rijstkorrel binnendringen tijdens het kookproces en de rijstkorrel minder gelijkmatig garen dan zacht water met een lagere pH.
Padi
In het Surinaams-Nederlands verwijst de term padi, paddie of padie, afhankelijk van de context en mogelijk ook afhankelijk van andere aspecten, naar rijst die op het veld staat of op rijstkorrels die nog niet gedorst zijn, of wel gedorst, maar nog niet gepeld.
In Nederlands-Indië werd de term eveneens gebruikt, ook door de Nederlanders. De betekenis is daar diffuus: hij kon betrekking hebben op alle rijst die niet consumptie klaar gemaakt was.
Het woord is ontleend aan het Maleis en duidt in die taal op rijst die nog in de aarde staat.
Rijstproducten
Naast de rijst die bedoeld is om te koken, worden van rijst ook andere producten gemaakt, zoals:
Gepofte rijst: gepofte korrels, verwerkt in ontbijtproducten of rijstwafels.
Japanse zoutjes: gebakken zoutjes, gemaakt van deeg van gekookte rijst.
Mihoen: een vermicelli gemaakt van rijstebloem. Mihoen wordt vaak gebruikt in loempia’s, soepen en roerbakgerechten.
Rijstcrackers: gebakken crackers, gemaakt van deeg van gekookte rijst.
Rijstebloem: bloem dat wordt gebruikt in een glutenvrij dieet.
Rijst vlokken: gestoomde, geplette rijstkorrels die na afloop geroosterd worden. Ze worden vaak verwerkt in ontbijtproducten.
Mihoen (links) en Gepofte rijst (rechts)
Gezondheidseffecten
Rijst bevat vooral koolhydraten. Verder bevat rijst eiwitten, B-vitamines en mineralen, zoals fosfor en kalium. Zilvervliesrijst levert vezels. Witte rijst levert weinig tot geen vezels. Vezels zorgen voor een goede darmwerking en geven een verzadigd ofwel vol gevoel.
Volkoren
Zilvervliesrijst is een volkorenproduct. Volkorenproducten zijn goed voor de gezondheid, bijvoorbeeld omdat ze het risico op bepaalde hartziekten verlagen.
Witte rijst
In Aziatische populaties is gevonden dat het eten van witte rijst (160 gram per dag) verband houdt met een hoger risico op diabetes type 2.
Gluten
Rijst is van nature glutenvrij. Een uitzondering hierop zijn notenrijst en meergranenrijst.
Soorten Rijst
Pandan of Jasmijnrijst
Pandan rijst is langkorrelig en komt uit Thailand, het wordt nergens anders verbouwd. Het is een witte rijst die gekookt is met heldergroene bladeren van de pandan schroefpalm. De pandan rijst kan je goed gebruiken in Thaise gerechten. Koelt de hete ingrediënten zoals hete peper , gember en paprika af. De rijst eerst wassen en dan moet de rijst 1.5 cm onder water staan. Dan wordt het 20 minuten op een laag vuur gekookt. 5 minuten laten staan en de rijst is klaar om te eten.
Basmatirijst
Basmatirijst is langkorrelig en komt uit India en Pakistan. Het is dunner, langer en droger dan pandan rijst. Je hebt witte en bruine basmatirijst. Het is een geurige en zachte rijst, past goed bij hete Indiase curry ‘s. Voor het koken de rijst eerst wassen, de rijst moet 2 cm onder water staan. 20 minuten koken op laag vuur en 5 minuten laten staan, de rijst is klaar om te eten.
Aboriorijst
Aboriorijst is licht klevende rijst met grote ronde korrels. Oorspronkelijk komt de rijst uit Italië, maar wordt tegenwoordig ook verbouwd in Californië. Het wordt gebruikt om risotto van te maken. Deze rijst wordt gekookt met bouillon en/of wijn. Het beste resultaat krijg je als je het 18 minuten laat koken en niet afgieten.
Toverrijst
Toverrijst is niets anders dan witte rijst, deze rijst is voorgekookt in de fabriek. Zodat de kooktijd voor de klanten korter wordt. Het is een goede uitvinding van de firma Lassie. De eerste verkoop startte in 1959 en tot op de dag van vandaag is het nog steeds populair. Deze rijst hoeft maar 8 minuten gekookt te worden, ideaal voor de snelle Nederlandse maatschappij. Het bestaat ook in,
In de Wereldwinkel Woudenberg-Maarn worden de volgende rijst soorten verkocht:
- Biologische zilver vlies rijst uit Thailand,
- Biologische pandan rijst uit Thailand,
- Basmati rijst uit India
- Glutenvrije Bruine noedels,
- Noedels van zilvervliesrijst uit Thailand,
- Noedels van witte rijst uit Thailand.
Hoe wordt rijst verbouwd?
Rijst wordt op een speciale manier verbouwd: De zaadjes worden eerst met de hand geplant. Als alles gezaaid is, moet er 3 centimeter water staan, anders kunnen de zaadjes niet kiemen. Daarna wordt er steeds meer water bij gedaan, totdat het uiteindelijk 1 meter hoog staat. Dan, twee weken voordat de rijst geoogst wordt, wordt het water weggehaald. Dan kan de rijst beter bereid worden als je hem kookt.
Rijstverbouwing wordt vaak gecombineerd met het kweken van vis. De visjes eten namelijk de insecten die de rijst aantasten en ziektes overbrengen via de rijst.
Top 10 landen naar productie van rijst
- Japan – 10,8 miljoen ton
- Brazilië – 11,8 miljoen ton
- Filipijnen – 18,4 miljoen ton
- Myanmar – 28,7 miljoen ton
- Thailand – 36,1 miljoen ton
- Vietnam – 44,0 miljoen ton
- Bangladesh – 51,5 miljoen ton
- Indonesië – 71,3 miljoen ton
- India – 159,2 miljoen ton
- China – 203,6 miljoen ton
Stageverslag van: Bridget Richel
School: Vakcollege Maarsbergen klas 2.1
Datum: 18-05-2018
